11 december 2022
Zorgen
Een schrijverijtje in stukjes.
Afgelopen zondag: Ik kan niet goed wennen aan het tweewekelijkse ritme van schrijven. Het kost me gek genoeg meer moeite. Hoe dat komt? Ik kan er alleen maar naar gissen. Misschien omdat ik er minder mee bezig ben en ik mezelf er echt aan moet herinneren. Ik liep zaterdag echt al een uurtje te denken waarover ik zou schrijven. De flow is er niet. Ik zat me dan ook af te vragen of het niet beter gaat als ik weer iedere week ga schrijven. Toch wil ik het voorlopig houden op één keer per twee weken. Ik heb gewoon meer dan genoeg te doen en ik wil voorkomen dat het teveel wordt. En ik heb nu eenmaal die voortdurende moeheid. Mijn energieniveau is ongewoon laag voor mijn doen. Of ik dat nou leuk vind of niet, daar moet ik het mee doen. Het gekke is dat ik er wat minder last van heb als ik bezig ben en dat het dan ineens toe kan slaan. Het zij zo.
Dinsdag: Ik heb het zondagmorgen na een half uurtje opgegeven, dan maar niet. En ik ben toen een soort kerstboom in elkaar gaan knutselen, ik had afleiding nodig. Het is uiteraard geen gewone kerstboom geworden, die heb ik mijn hele leven nog niet in huis gehad. Iets normaals moet je bij dit soort dingen ook niet van mij verwachten. Dat was fijn om te doen, zonder last van een gebrek aan ideeën of energie.
Donderdag: Nu heb ik het even nodig om te schrijven. Even mijn verdriet en zorgen van me af schrijven. Het verzorgingshuis waar mijn moeder woont houdt uiteraard een dossier van haar bij, en ik kan daarin meelezen. Nu vond ik de afgelopen tijd al dat ze achteruit gaat. Lopen wordt steeds moeizamer. Ze heeft moeite om zonder hulp uit haar stoel te komen. Ze krijgt steeds meer last van een versleten heup, waar op haar leeftijd niets meer aan te doen is. En ik merk dat ze geleidelijk meer moeite krijgt om iets goed te begrijpen. Maar de afgelopen paar dagen lees ik steeds vaker dat ze ligt te slapen, onderuitgezakt in haar rolstoel zit, verward is en af en toe wartaal praat. En dat ze zelfs niet goed reageerde als ze werd aangesproken. Het gaat dus echt niet goed met haar. Is het een beginnende dementie die in een hogere versnelling gaat, heeft ze misschien een lichte tia gehad, of zo? Dinsdag was ik bij haar en kon ik zelf zien hoe het gaat en met een van de verpleegkundigen en de huisarts praten. Er was sprake van een lichte longontsteking, wat ook de verwardheid kan verklaren. Maar de staf van het huis liet wel doorschemeren dat zij ook wel merken dat het cognitief vermogen minder wordt. Ik had er zowaar slapeloze nachten van. Op zijn zachtst gezegd opmerkelijk, want doorgaans slaap ik al voor mijn hoofd het kussen raakt.
Ik kan het niet helpen, maar het idee dat ik haar in enig opzicht aan het kwijt raken ben laat me niet los. We zijn het echt niet altijd met elkaar eens geweest. Maar ik heb zoveel aan haar te danken. Mijn leven natuurlijk, want zij heeft mij gebaard. Maar wat er ook was, en dat was nogal wat in mijn roerig bestaan, ze was er altijd als ik iets nodig had. En ik heb nu voor het eerst het idee dat het nooit meer zal zijn zoals het was. Gelukkig kreeg ik bericht dat ze toch weer opknapt, de ontsteking onder controle is. Een pak van mijn hart.
Vandaag: Ik wil er geen klaagzang van maken. Dus is het voor nu even genoeg met dit schrijverijtje, een week later dan de bedoeling was.
Bij deze mijn kerstkaart. Een beetje een vreemde, want het is mijn rare kerstboom. Waar ik wel heel tevreden mee ben. Ik wens jullie hele fijne feestdagen en een hartstikke gelukkig en gezond 2023.
25 december 2022
Verdriet
Het is kerstmis. Een feest dat symbool staat voor hoop, voor geboorte, voor licht dat terugkeert in de wereld. Onze kerstbomen met hun lampjes zijn van dat laatste de afspiegeling. In vroeger tijden was er al veel kennis van de stand en de bewegingen van de sterren, maan en zon. En in de toen gangbare opvattingen en religies dacht men dat rond de zonnewende de zon en het licht middels brandstapels kon worden teruggeroepen.
Voor mij zijn het dit jaar evenwel geen dagen van alleen maar licht. Met mijn moeder gaat het echt slecht. Iets meer dan een week geleden dachten we, en de arts ook, dat haar dagen geteld waren. Taai als ze is knapte ze toch weer wat op. Maar de artsen, zowel de huisarts als een internist, zijn tot de conclusie gekomen dat zij niets kunnen doen dat tot verbetering kan leiden. Het is nu wachten tot haar hart het door pure ouderdom opgeeft. Samen met mijn twee zussen heb ik het gruwelijke, onmenselijke besluit genomen om de mening van de artsen te volgen, haar niet verder te behandelen en haar te laten gaan. Het voelt zo verscheurd. Ik wil haar natuurlijk niet kwijt, en toch gun ik haar ook een milde dood zonder onnodige pijn en lijden. Het wachten is nu tot haar organen het opgeven. Hoe lang dat duurt? Niemand die er iets van kan zeggen.
Naast alle spanning, onzekerheid, verdriet, zelfs af en toe een eenzaam gevoel, brengt deze tijd ook heel mooie momenten. Ik ga nu nog vaker naar haar toe, zit bij haar, houd haar hand vast. En soms verschijnt er dan een stralende lieve glimlach op haar gezicht. Liever dan ik ooit heb gezien bij haar. We waren het in ons leven echt niet altijd met elkaar eens. Maar dan is ineens die diepste onderstroom van pure liefde zichtbaar en voelbaar. Dan loopt ondanks de pijn en verdriet omdat ik haar ga kwijtraken mijn hart over van geluk.
Het heeft veel meer effect op mij dan ik had verwacht. Ik slaap slecht en bar kort, ben mijn energie nog wat meer kwijt, ik ben ook minder opgewekt dan anders. Gewoon toch maar gaan werken op het dierenpark helpt mij. Zolang ik bezig ben voel ik de vermoeidheid en het verdriet minder.
Iemand zei mij: nu zij gaat is er een leegte in jouw borst. Vul die leegte met alle mooie herinneringen aan haar. Zo ontroerend mooi gezegd. Ik ben echt blij verrast door de steun die ik van alle kanten krijg. Dat ik met mijn jongste zus alles heel openhartig kan bespreken en delen is volmaakt vanzelfsprekend. Zij is nu eenmaal verreweg mijn beste vriendin. Maar ook anderen nemen de tijd om mij aan te horen, soms ook om mijn tranen te drogen. Zelfs op Twitter, waar ik een kring van echt lieve mensen heb gevonden is er tijd, aandacht, begrip, steun voor mij. En dat is wederzijds. Daar zijn mensen met een hoeveelheid leed waar het mijne bij verschiet. Het is zo hartverwarmend dat er mensen zijn die ik oprecht tot mijn vrienden durf te rekenen, als heb ik een paar daarvan nog nooit ontmoet. Maar de vanzelfsprekendheid waarmee we elkaar met een warm hart steun bieden is iets dat ik heel graag iedere dag en bij iedereen zou zien. Wat zou er dan een hoop ellende minder zijn in deze verscheurde wereld.
Deze laatste weken van het jaar zijn weken van bezinning: terugkijken op het afgelopen jaar, nog even lachen of treuren om al hetgeen gebeurd is. Vaak wat weemoedig, soms ook blij of trots. Het gezellig samenzijn hoort ook bij deze weken. Even de banden met elkaar aanhalen en bevestigen, genieten van elkaars gezelschap. Om vervolgens door te gaan naar de plannen voor volgend jaar, de goede voornemens. Deze weken sta ik meer dan anders stil bij wat mijn moeder voor mij betekent, wat liefde en vriendschap voor mij betekent, hoe ik ermee omga. En ik ben me er nog meer van bewust dat mijn vreugde en liefde aan kracht heeft gewonnen omdat ik de andere koude en harteloze kant op een aantal momenten in mijn leven zo goed heb gekend. En ik ben me er nog meer van bewust hoeveel verschil een lief woord of gebaar, een simpele glimlach kan maken. Dat kan zonder dat je het weet voor iemand zo’n kostbaar geschenk zijn. En dat is nog gratis ook.
Ik wens iedereen fijne kerstdagen en een heel voorspoedig en gezond 2023