6 maart 2022

Barbarij

Linksom of rechtsom, ik kan er niet omheen. Als je naar het gebruik van wapens kijkt beperkt de oorlog zich tot Oekraïne, waar Russische en mogelijk ook Belarussische troepen afschuwelijke dingen doen: een niets en niemand ontziende onmenselijke agressie die allang niet meer alleen op het leger gericht is maar steeds meer op burgerdoelen. Regelrechte wrede massamoord, de daders hoeven niet bang te zijn dat ze na hun dood naar de hel gaan. Daar zijn ze al, die hel hebben ze zelf al gecreëerd. Helaas ook voor onschuldige burgers.
Ondertussen is de oorlog wel veel groter geworden. Volgens mij is de derde wereldoorlog al een feit. Alleen vinden die gevechten niet plaats met kogels, bommen en granaten. Dat gebeurt met een nooit eerder gezien, dagelijks groeiend arsenaal van economische wapens waar vrijwel heel de wereld aan meedoet. Slechts een paar landen zoals Noord Korea, Syrië en de heren Baudet en Engel met hun aanhang zijn er op tegen. Ik krijg de neiging om in mijn auto te stappen en mensen op te halen, maar dat is niet de meest effectieve manier waarop ik kan helpen om het leed wat te verzachten en een voor zijn bestaan vechtend land overeind te houden. Ik kan die mensen moeilijk ergens op een straathoek in Nederland achterlaten, dus hoe dan verder? Wat kan ik dan wel? Mijn stem laten horen, geld geven aan Giro555! Zij kunnen dat professioneel inzetten voor mensen die dat keihard nodig hebben. Acties en inzamelingen bij de vleet. Pet af en een diepe buiging voor de Groningers in aardbevingsgebied die nu in meerderheid voor meer gas oppompen zijn om van het Russische gas af te kunnen. Ik hoor links en rechts wat gemor over nog meer vluchtelingen die naar ons land komen. Gelukkig is er een enorme meerderheid voor hulp. En laat ik eerlijk zijn. Als ik in een dergelijke situatie terecht zou komen zou ik niet weten hoe snel ik alles achter moest laten en de benen nemen. Ik zou zielsgelukkig zijn met ieder beetje hulp en gastvrijheid van mensen in een ver en vreemd land. Alles beter dan een bom op mijn dak.
Het levert mij wel een nare gewetensvraag op. Ik ben een overtuigd tegenstander van het doodmaken van mensen. Zelfs als ze de ergst denkbare misdaden hebben begaan vind ik dat niemand het recht heeft een ander te doden, ook de wet niet als die de doodstraf zou mogen opleggen. Ik hoop van harte dat mijn geld gaat naar medicijnen, naar babykleertjes, naar eten voor die grote massa mensen die dat hard nodig heeft. En toch. Als ze er geweren, antitankwapens, luchtdoelraketten voor kopen zijn ze misschien beter geholpen.
Ik hoop dat er heel snel in Rusland een paleisrevolutie plaatsvindt, dat de stinkend rijke vriendjes van Poetin hem laten vallen omdat hun profijtelijke wereld instort, hun fortuin naar de knoppen gaat. Ik hoop stiekem, ook al is het tegen mijn principes, dat er daar iemand is die de kans en het lef heeft om Poetin een kogel door zijn kop te jagen. Of het daar dan beter van wordt weet ik niet, maar ik hoop het wel. Het probleem is nu eenmaal niet opgelost door de legers terug te trekken, het zit veel dieper geworteld in de geschiedenis. Maar het is in ieder geval beter dan wat er nu gebeurt. Ik heb een ernstig vermoeden dat de president van Oekraïne zijn fantastische moed en leiderschap met de dood zal moeten bekopen, dat Poetin hem zo snel mogelijk laat executeren. Hoe diep kan je zinken als mens? Als ik moest kiezen wie van de twee de kogel verdient ben ik toch even voor de doodstraf en is die keus voor mij verrassend gemakkelijk.
Ik sta versteld van de moed van het Oekraïense volk dat het lef heeft om de straat op te gaan en te protesteren. En van de vele Russen die zware straffen riskeren door ook tegen de oorlog te demonstreren, het is niet hun oorlog maar die van Poetin. Tot mijn afschuw zag ik hoe een stokoud Russisch vrouwtje, dat in WO2 maar liefst vier jaar beleg van Leningrad had overleefd, door de Russische politie werd gearresteerd omdat ze protesteerde tegen deze oorlog. En ik zie vol bewondering Oekraïense burgers ongewapend de tanks tegemoet gaan om ze tegen te houden. Uiterst creatief halen ze alle richtingaanwijzers bij de wegen weg om de Russen te laten verdwalen. Of ze vervangen ze door bordjes “Den Haag”, verwijzend naar het Internationaal Gerechtshof. Een groep Russische soldaten nam de lift om op het dak van een gebouw te komen Ze werden door een alerte huismeester opgesloten. Hij schakelde simpelweg de stroom uit waardoor zij hopeloos vast kwamen te zitten. Het maakt mij in al die ellende een beetje blij.
Het is niet vreemd dat dit volk zo vastberaden vecht voor zijn vrijheid in een land waar Stalin in de dertiger jaren op afschuwelijke wijze miljoenen inwoners heeft laten verhongeren en uitgemoord. Waar de nazi’s dat nog eens herhaalden en de grootste massamoord uit de geschiedenis pleegden. Babi Yar is de plek en het monument waar de herinnering aan al die waanzin en barbarij levend wordt gehouden. En net die plek, waar de geschiedenis echt ontstellend veel pijn doet, wordt door Poetin gebombardeerd. Zijn eigen leger goed organiseren lukt niet erg, het organiseren van het Oekraïense verzet gaat hem op deze manier een stuk beter af.
Ik houd mijn hart vast voor de afloop. Ik vrees dat de Oekraïners dit, al hun onverzettelijke moed ten spijt, niet kunnen winnen. En dan? Ik heb ook een zeer cynische kant en die kijkt er niet van op als de huidige wereldwijde eensgezindheid weer uiteen gaat vallen en de status quo onder protest wordt geaccepteerd omdat we in onze westerse samenleving economisch belang, geld verdienen vaak belangrijker vinden dan mensenrechten, dan menslievendheid. Kijk maar naar het schijnheilige Shell, dat zegt zich uit Rusland terug te trekken maar daarna wel van Rusland olie koopt en dus de oorlogskas spekt. Na felle kritiek doneren die moraalridders de winst die ze daar op maken alsnog aan Oekraïne in plaats van de deal te cancelen. Dan heeft de barbarij met hulp van Poetin dus gewonnen. Ik kan er om janken en me ervoor schamen, want dan heeft onze zogenaamd prachtige westerse beschaving zichzelf verslagen.

13 maart 2022

Balans

Ik heb sterk de neiging om te blijven schrijven over die vermaledijde oorlog in Oost Europa. Mijn hoofd zit er nu eenmaal vol mee. Maar ik denk dat mijn boodschap wel is overgekomen: ik vind Poetin een volslagen gestoorde en levensgevaarlijke krankzinnige en die oorlog van hem moet stoppen, nu, meteen! Ik heb oprecht te doen met de mensen daar. Ik hoop dat zij, al is er oorlog, van binnen een beetje hoop, geluk en vrede kunnen vinden. Dat zij in een land dat letterlijk en figuurlijk staat te schudden op zijn grondvesten in hun hart de kracht en moed vinden om vol te houden. Ik heb ook te doen met de mensen zoals mijn moeder, die WO2 bewust hebben meegemaakt en nu angstige schrikbeelden op het netvlies hebben.
Maar voor nu even genoeg hierover. Wat dan wel? Balans! In veel opzichten lijkt de balans te zijn verdwenen. Ik zie de onbalans in hoe wij in ins eigen landje omgaan met verschillen in opvattingen, in het omgaan met de nieuw verworven vrijheid en in nog veel meer. Ik zie de onbalans soms ook in mijzelf. Alleen maar bezig zijn met die verrekte oorlog is niet goed, daar wordt ik somber van. Ik heb ook licht en lucht nodig.
Ik krijg regelmatig reacties op mijn wekelijkse stukjes. Daar ben ik blij mee, vooral mee doorgaan graag! Die reacties zetten me aan het denken, ook over balans. Sommige reageerders vinden mijn verhalen soms wat zwaar of juist niet. Anderen vinden ze soms weer komisch of juist flauw. Wat mij betreft allemaal oké. Ik ben twee jaar geleden ermee begonnen om in contact te blijven toen corona de maatschappij op slot zette. Mijn eigen behoefte dus, met op de achtergrond het idee dat anderen wel geïnteresseerd zouden zijn. Dat is uitgegroeid, en daar ben ik blij mee. Deels weet ik wie mijn lezers zijn, deels ook niet. Ik heb geen zicht op wie iets doorstuurt naar derden (vooral doen!). Ik heb ook geen idee wie het op mijn website leest. Daarvan weet ik alleen de aantallen, niet de namen. Mijn vraag is nu: voor wie schrijf ik dit eigenlijk? Ook hier is balans aan de orde. Ik schrijf het natuurlijk voor mijzelf. Omdat ik het leuk vind om te doen. Omdat het mij helpt om zicht te krijgen op wat er speelt, te bezinnen op wat mij bezig houdt en wat dat met mij doet. Hier wil ik niet in doorslaan, dan wordt het erg eigenheimerig. Ik schrijf het natuurlijk ook voor mijn lezers, omdat ik weet dat een flink aantal geïnteresseerd is en er blij mee is, zelfs de gehele oplage bewaart. Daar wil ik niet in doorslaan, dan wordt het teveel een show van “kijk mij eens” of proberen het vooral in hun ogen goed te doen. De reacties neem ik serieus, maar ik ga er niet volledig in mee. Het is een soort samenspel. Het is goed om af te wisselen tussen serieus en zwaar aan de ene kant en licht en grappig aan de andere kant. Zoals met alles in het leven is het onmogelijk om het iedereen naar de zin te maken. Het gaat om de balans tussen geven en nemen. Geven is makkelijk, ik vind mijzelf een behulpzaam mens die snel voor andere klaar staat om te helpen als ik dat kan. Maar tegelijkertijd moet ik ook voor mezelf zorgen, niet mezelf leeg geven. Zo is het met alles in het leven: eigen belang en het belang van de ander, beide afwegen en respecteren.
Om toch even terug te komen op Oekraïne: ook hier speelt die balans. Ik ben blij verrast door hoe massaal mensen willen helpen. Met geld, met huisvesting, met vrijwillige inzet. Het maakt me echt heel blij dat we zo’n groothartig volk zijn. Maar ik zie ook dat dit kan kantelen. De oorlog kan nog jaren duren omdat de Oekraïners een guerrilla-oorlog zullen gaan beginnen die door de Russen onmogelijk gewonnen kan worden. Dan verdwijnt de actualiteit en is het nieuwe en schokkende weg, waardoor wij weer terugvallen naar het oude normaal met de vertrouwde gezapigheid en luxe van onze dan weer onbedreigd voelende werkelijkheid.
Het hele leven is koorddansen op de lijn van het bestaan, het streven naar een evenwicht dat voortdurend wordt verstoord en weer hersteld. Het gaat om de balans tussen spanning en rust, tussen hoop en vrees, tussen geluk en verdriet, tussen “ik zou zo graag” en “het is nu eenmaal zo”. Zolang ik dat ervaar heb ik nog genoeg om over te schrijven, zowel zwaar als luchtig.

20 maart 2022

Lente

Dat het klimaat verandert wordt steeds duidelijker. Al zijn er nog steeds mensen die het niet onder ogen willen zien of geloven. We hebben een winter achter de rug die met de beste wil van de wereld niet de titel winter kan dragen. Zacht weer, bijna geen nachtvorst en als het al een keertje vroor dan maar een heel klein beetje. Met ter afsluiting drie stormen op rij. En dan nu een maand maart die zich aan het gezegde “maart roert zijn staart” niets gelegen laat liggen. Het is hooguit af en toe een beetje vriendelijk en goedhartig kwispelen. Zon, zon en nog eens zon. Klimaat is niet hetzelfde als het weer. Het weer is hoe het nu is: koud of warm, nat of droog, wel of geen wind. Het verandert met de dag, daar kun je geen conclusies aan verbinden. Klimaat is hoe het weer gemiddeld is, gemeten over een flink aantal jaren. Daaraan zie je dat hoe het zich geleidelijk ontwikkelt. Al een paar jaar wordt record na record gebroken, waaruit blijkt dat het patroon echt aan het veranderen is. Onze kinderen en kleinkinderen zullen beslist niet blij zijn met de gevolgen.
Ik hou van de afwisseling van de seizoenen, de zomerse hitte, de kleurrijke en heerlijk geurende herfst, en ik kan erg genieten van ijsdagen met strak blauwe luchten. Maar nu is het volop lente, alles komt uitbundig tot leven. Het is het seizoen van groei en hoop. De dagen worden weer rap langer, er zijn steeds meer bloemen, vlinders en bijtjes, vogels fluiten weer dat het een lieve lust is. In het park bij het gemeentehuis lopen al een paar weken jonge gansjes rond. Deze tijd van het jaar is voor mij echt genieten: lekker de balkondeur open, in de middag op het balkon in de zon zitten, wat wandelen, zelfs even zonder jas naar buiten. Om het te vieren kreeg ik door het overwaaiende stof uit de Sahara twee fantastische zonsondergangen cadeau.
Met dit mooie weer ben ik weer meer op buiten gericht en dus ook op wat er zoal op mijn balkon gebeurt. De nestkant voor de mezen is in de aanbieding, maar hij heeft tot dusverre geen bezichtigingen mogen boeken. In de vogelwereld is de woningmarkt kennelijk niet erg overspannen. Gratis beschikbaar, maar belangstelling ho maar. Afgelopen paar jaar was het rond deze tijd al aardig druk met kijken, nog eens kijken, er even inkruipen om te zien of het interieur wel aan alle wensen voldoet. Nu dus helaas nog niet. Maar goed, het kan nog komen. Het is ieder jaar weer een feestje om te kijken naar de aanvoer van eindeloos veel rupsjes en zo, en uiteindelijk naar het jonge grut dat zich vastberaden de grote wijde wereld in stort. Maar tegenover het tot dusverre wegblijven van de familie koolmees staat een onverwacht grote belangstelling van de familie grote bonte specht voor het voer. Afgelopen winter hadden deze vliegende juweeltjes maar weinig belangstelling voor mijn restaurant. Kennelijk was er elders volop eten te vinden. Alle goede dingen komen in drieën. Nou nee, bij dit niet. Ik krijg dagelijks meermalen bezoek van twee spechten. Ze komen vrijwel tegelijkertijd aanvliegen. Terwijl de een eet, zit de ander rustig op de balustrade op zijn of haar beurt te wachten, soms luide kreten slakend. Waarschijnlijk iets als: schiet eens een beetje op, of: laat je nog wat voor mij over? Al ze genoeg hebben gaan ze er als vliegensvlug weer vandoor. Vanaf de bank in mijn woonkamer heb ik er prachtig zicht op. De boomklever laat zich ook weer meer zien, maar het roodborstje juist weer niet. Die komt alleen in de winter op de koffie.
Ik heb het vaker gezegd. Het zijn de kleine dingen waar ik gelukkig van wordt. Ik hoef er alleen maar oog voor te hebben, er aandacht aan te geven. En me te realiseren hoe bijzonder het ogenschijnlijk doodgewone is. En dat kan ik in deze wereld vol ellende goed gebruiken.

27 maart 2022

Gewoontes

De oorlog blijft mij uiteraard bezig houden. Het is te indringend, bedreigend en vooral afschuwelijk om te negeren. Ik heb veel respect en bewondering voor de Oekraïners die na ruim een maand vechten zich niet gewonnen geven. Sterker nog: het grote Russische leger loopt gewoon vast. Het enige wat Poetin bereikt is een volkomen met de grond gelijk gemaakt land en een haat tegen de Russen die nog generaties lang zal voortduren. Als Rusland gebieden bezet weet te houden kan hij rekenen op een intens heftige guerrilla. Hij zou er goed aan doen zich terug te trekken. Maar het kwaad is geschied en kan niet meer ongedaan worden gemaakt. Maar genoeg hierover. Het voelt goed om mijn mening te laten horen, al heb ik niet de illusie dat dit enig verschil maakt.
Het leven is gelukkig niet voorspelbaar. Ik moest daar van de week weer eens over nadenken. Mijn leven hangt volgens mij van toevalligheden en veranderingen aan elkaar. Als ik er op terugkijk is er niets wat betekenis- of zinloos was. Ik kan dus net zo gemakkelijk stellen dat toeval niet bestaat. Er was wel een heleboel afwisseling, met alle ups en downs die daarbij horen. Een vriend van mij zei eens: Monty, je kunt van jouw leven zeggen wat je wilt, maar niet dat het saai was. Ik kan hem alleen maar gelijk geven, als je ziet wat ik aan verschillende banen, woonplaatsen en relaties achter de rug heb. Mijn leven wordt gekenmerkt door veel verrassingen en veranderingen, onaangename en gelukkig ook erg aangename. Als ik het over mocht doen, zou ik het dan hetzelfde doen? Hartgrondig ja. Ik ben blij met wat het mij uiteindelijk heeft opgeleverd. Het klinkt misschien wat pedant, maar ik vind dat ik er een vriendelijk mens van ben geworden. Ik had bijna opgeschreven: veel socialer. Maar dan zou ik mijzelf voor de gek houden. Want af en toe moet ik wel even worden wakker geschud. Een goede vriend belde op met de vraag wat er aan de hand is. Hij had al een tijd niets van mij gehoord en hij vroeg zich nu af of ik boos was, hij misschien iets verkeerds had gezegd of gedaan. Van je vrienden moet je het hebben, vooral als ze geen blad voor de mond nemen. Ik ben hem dus ook echt dankbaar. Ik schrok ervan dat ik door corona ben vastgeroest in mijn gewoonte om mezelf af te zonderen. De maatregelen zijn allemaal afgeschaft. Maar het is in de afgelopen twee jaar zo diep in mijn systeem ingeslopen, ook omdat ik voorzichtig moet blijven, dat ik mezelf op de automatische piloot wat afgezonderd houd. En gewoontes kunnen hardnekkig zijn. Tijd om het van me af te schudden, tijd voor verandering. Met dit mooie weer niet alleen maar op mijn balkon zitten maar ook meer bij vrienden aanlopen en in de tuin zitten. Al vind ik dat zomaar aanlopen nog altijd wat lastig. Ik ben -en blijf kennelijk- een noorderling, gewend aan het moeten maken van afspraken als ik naar iemand toe ga. Ook hier geldt: gewoontes kunnen hardnekkig zijn. Gewoon achterom binnenlopen blijft ook na zo’n twintig jaar in Brabant wonen voor mij onwennig. Toen ik pas in Aarle-Rixtel woonde schrok ik mij een ongeluk als er iemand ineens in de keuken stond. En eerlijk gezegd: ik vind het nu echt leuk als er iemand aan komt lopen. Maar zelf doen? De schroom blijft een beetje hangen. Toch houd ik wel van het onverwachte. Soms zijn dat maar kleine dingen. Maar hoe klein ook, het is altijd weer groot genoeg om mij blij te maken en een leuke dag te bezorgen. De koolmezen lezen kennelijk mijn verhalen, want ze hebben de bij mij vrijstaande woning in gebruik genomen. Van de week ging ’s morgens vroeg de telefoon. Een broekzakgesprek. Een oude bekende, die ik erg graag mag, was net zo verrast als ik. Het leidde tot een erg leuk gesprek. Daar kan ik zo intens van genieten. De moraal van dit verhaal: tijd om er weer op uit te trekken, nu eerst met de hele familie uit eten, dan mijn vrienden vaker opzoeken, misschien weer eens een keertje op vakantie gaan. Het is de zonnigste lente ooit, alles komt tot leven, dus wat houdt me tegen? Vastgeroest thuis blijven zitten kan later altijd nog.